SŁÓW KILKA: RYZYKO DYSLEKSJI
Nauczyciele, rodzice, a przede wszystkim dzieci przeżywają obecnie bardzo trudny czas. Przeciągająca się edukacja zdalna bądź nieustanne zmiany w trybie nauki, niepewność, stres, wpływają bardzo negatywnie na jakość przyswajanej wiedzy przez uczniów. Niestety, wiąże się to również z niemożnością, utrudnieniem dostrzeżenia problemów, trudności jakie ma czy odczuwa dziecko. Uczeń, większość zadań wykonuje sam bądź pod okiem rodzica, który nie ma specjalistycznej wiedzy dotyczącej problemów jakie mogą wystąpić podczas nauki. Trudności jakie może doznawać ich dziecko w większości nie jest ich winą – składają się na to różnorodne czynniki. Najważniejsze jest, aby w porę dostrzec te specyficzne problemy i pomóc w ich pokonaniu.
Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu, z tak zwaną dysleksją, dysortografią i dysgrafią, są zazwyczaj zauważani w szkole wówczas, gdy ich niepowodzenia nasilają się, otrzymują wtedy specjalistyczną pomoc pedagogiczną np.: w formie zajęć dodatkowych (wyrównawczych), czy też zajęć korekcyjno – kompensacyjnych.
Obecnie, to rodzice spędzają najwięcej czasu z dziećmi i to oni w głównej mierze, są głównymi osobami, które te specyficzne trudności muszą dostrzec.
Aby, rodzicom było łatwiej, zostały przygotowane specjalne wskaźniki, które sugerują, wskazują, że dane dziecko może wykazywać specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu.
Oto lista symptomów, które zapowiadają wystąpienie specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu stworzona przez Martę Bogdanowicz. |
| Ø Motoryka duża-obniżona sprawność ruchowa całego ciała, dziecko: |
| -Słabo biega, skacze, ma trudności z jeżdżeniem na dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach, nartach, hulajnodze |
| -Ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych, jak chodzenie po linii, stanie na jednej nodze |
| -Niechętnie uczestniczy w zabawach ruchowych |
| Ø Motoryka mała- obniżona sprawność ruchowa rąk, dziecko: |
| -Ma trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów w zakresie samoobsługi związanych z ubieraniem się (zawiązywanie sznurowadeł na kokardkę), z myciem i jedzeniem (posługiwanie się nożem i widelcem), używaniem nożyczek. |
| -Ma trudności z rzucaniem do celu i chwytaniem piłki. |
| Ø Lateralizacja czynności ruchowych, dziecko: |
| – Nadal ma nieustaloną lateralizację- jest oburęczne, z niewielką przewagą jednej ręki, jest obuoczne. |
| Ø Funkcje wzrokowe, wzrokowo-przestrzenne, koordynacja wzrokowo-ruchowa, dziecko: |
| -Ma trudności z wyróżnianiem elementów z całości, a także z ich łączeniem w całość, np.: podczas budowania według wzoru konstrukcji z klocków typu Lego, układanie mozaiki. |
| -Ma trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki. |
| -Ma trudności z rozpoznawaniem kształtów, np. figur geometrycznych, podobnych, lecz inaczej położonych w przestrzeni. |
| -Ma trudności z rysowaniem szlaczków, niesprawnie i niechętnie rysuje. |
| -Ma trudności z przerysowywaniem złożonych figur geometrycznych |
| -Ma trudności z prawidłowym trzymaniem i ołówka w palcach (pomiędzy kciukiem, palcem wielkim i wskazującym oraz w odległości ok.1,5cm). |
| Ø Funkcje językowe, dziecko: |
| -Ma wadliwa wymowę |
| -Przekręca złożone wyrazy (przestawia głoski i sylaby, dokonuje asymilacji głosek np. sosa lub szosza. |
| -Popełnia błędy w budowaniu wypowiedzi, często używa sformułowań |
| -Ma trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych, sformułowań wyrażających stosunki przestrzenne: nad-pod, za-przed, wewnątrz- na zewnątrz |
| -Ma trudności z różnicowaniem podobnych głosek (np.: z-s, b-p, k-g), myleniem nazw zbliżonych fonetycznie (pryszcze-prysznice) |
| -Ma trudności z dokonywaniem operacji takich jak: analiza, synteza, opuszczanie, dodawanie, zastępowanie, przestawianie cząstek fonologicznych (głoski, sylaby) |
| -Ma trudności z rozpoznawaniem i tworzeniem rymów. |
| -Ma trudności z rozpoznawaniem i tworzeniem aliteracji, czyli ze wskazywaniem słów, które słyszy jako podobnie brzmiącego początku słów, np.: kolejka-pociąg-kolejka (kolejka-kolega), lub ze wskazywaniem, które słowo brzmi inaczej (pociąg). |
| Ø Pamięć fonologiczna, sekwencyjna, dziecko: |
| -Ma trudności z przypominaniem i zapamiętywaniem nazw. |
| -Ma trudności z zapamiętywaniem wiersza, piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie. |
| -Ma trudności z zapamiętywaniem materiału, uszeregowanego w serie i sekwencje takie jak nazwy dni tygodnia, pór roku, kolejnych posiłków, sekwencji czasowej: wczoraj-dziś-jutro oraz szeregów 4-cyfrowych. |
| -Ma trudności z szybkim wymienianiem serii nazw, np.: wszystkich owoców jakie znasz. |
| -Ma trudności z zapamiętaniem i powtarzaniem szeregu słów. |
| -Ma wolne tempo nazywania szeregu prostych obrazków, kolorów. |
| Ø Orientacja w lewej i prawej stronie schematu ciała i przestrzeni, dziecko: |
| -Ma trudności ze wskazywaniem na sobie części ciała, określając je terminami: prawe-lewe. |
| -Ma trudności położenia przedmiotów względem siebie (na prawo, lewo od siebie). |
| Ø Orientacja w czasie, dziecko: |
| – Ma trudności w określaniu dnia, pory dnia, pory roku oraz sekwencji czasowych (np.: wczoraj-dziś-jutro). |
Wyżej wymienione symptomy nieharmonijnego rozwoju są wystarczającym powodem, aby bliżej przyjrzeć się dziecku i ocenić jego poziom rozwoju psychoruchowego i tym samym możliwość uczenia się czytania i pisania.
BIBLIOGRAFIA:
- ,,Ryzyko dysleksji, dysortografii i dysgrafii” Marta Bogdanowicz
- ,,Diagnoza dysleksji – najważniejsze problemy” red. G. Krasowicz- Kupis
